1-15 ARALIK 2023

Detaylar

• Küresel tarımsal gıda emtia fiyatları 2022 yılı Nisan ayında gördüğü zirveden bu yana 2023 yılı Ekim ayı itibarıyla yaklaşık %25 oranında düşüş gösterdi. Ancak ABD doları cinsinden ölçülen uluslararası gıda fiyatları düşse bile, ulusal para birimi cinsinden ölçülen yurt içi gıda fiyatları (tüketiciler için önemli olan fiyatlar) artmaya devam ediyor. 2023 yılı Eylül-Ekim ayları itibarıyla, düşük ve orta gelirli ülkelerin yaklaşık üçte birinden fazlasında yıllık yurt içi gıda enflasyonu %15'in üzerinde seyretmeyi sürdürdü.

• Kasım ayı verilerine bakıldığında ABD’de iş gücündeki 190.000 artışın çoğunu, önceki aylarda grev nedeniyle işi bırakan işçilerin işe dönmesinden kaynaklanan artış oluşturdu. Gönüllü işten ayrılmalar nedeniyle işsizliğin payı 0,5 puan artarak %13,1'e yükselmeye devam etti. Sektördeki yoğunlaşmalar sebebi ile sorunlar ortaya çıktı. Sağlık ve kamu sektöründe yoğunlaşan istihdam artışı çeşitli endişelere neden oldu.

• Rusya'nın Ukrayna'yı topyekûn işgal etmesi, Orta Doğu'daki savaş ve kalıcı kriz ortamı Türkiye-AB ilişkilerinin yeniden önem kazanmasına neden oldu. Türkiye'nin Avrupa ile Orta Doğu arasında köprü oluşturan stratejik konumu ve kilit bir NATO üyesi statüsü, onu bölgesel güvenlik sorunlarının çözümünde ve istikrarın desteklenmesinde merkezi bir oyuncu haline getiriyor. Türkiye-AB Gümrük Birliği'nin modernizasyonu ve belirli kategoriler için vize kolaylığının sağlanmasına yönelik müzakerelerin başlatılması, bağların yeniden canlandırılması için önemli bir husus olarak görülüyor.

• Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Sözleşmesinin (UNFCC) yıllık toplantısı olan konferansın 28.si (COP28) 30 Kasım 2023’te Dubai’de yapıldı. 70.000’den fazla delege ve 200 ülkeden temsilcilerin geldiği toplantıda, fosil yakıt bağlılığını azaltıp temiz enerji üretimini artırmak, enerji verimliliğinin en üst düzeye çıkarılması, temiz enerji kullanımını hızlandırmak gibi temel konulara yer verildi.

• Kovid-19 döneminde ABD’deki istihdam önemli bir düşüş yaşanmış ancak bu düşüşler kısa ömürlü olmuştur. Pandemi öncesi sağlık hizmetlerinde tüm bölümlerde yaşanan reel ücret artışı dikkatlerden kaçmadı. En yüksek ücret artışları doktor ofislerinde ve hastanelerde yaşanırken, en az artış ise bakımevlerinde yaşandı. 2020 yılı Ocak ayı ile 2023 yılı Haziran ayı arasında ise bakımevlerindeki ücretler %7 artarak ortalama enflasyonun (ortalama enflasyon %5,0) üzerine çıktı. Aynı dönemde hastanedeki ücretlerde %5,9 oranında artış yaşandı.

• 2023 yılı Ağustos ve Ekim ayları arasında Ukrayna’ya taahhüt edilen yeni yardım miktarında ciddi bir azalma yaşandı. 2022 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında %87'lik bir düşüşle, yeni açıklanan yardım paketlerinin toplam değeri sadece 2,11 milyar Euro oldu. Son üç ayda takip edilen 42 ülkeden sadece 20'si yeni yardım paketi taahhüdünde bulunurken, savaşın başladığı ilk gün ile kıyaslandığında yardım yapan ülke sayısının ilk kez bu kadar azaldığı görüldü. Avrupa Birliği ve ABD ise önceki dönemlere nazaran daha düşük miktarlı yardım taahhüdünde bulundu.