1-15 TEMMUZ 2023

Detaylar

➢ Bu dönemin şüphesiz en önemli konusu NATO Zirvesi oldu. 11-12 Temmuz 2023 tarihleri arasında Litvanya’nın Vilnius kentinde gerçekleştirilen zirve hala konuşulmaktadır. Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği bir süredir gündeme gelmiş ve sonuçta Finlandiya ittifak üyesi olmuştur. Türkiye’nin belli başlı nedenlerle İsveç’in üyeliğine onay vermemesi üzerine birçok ittifak üyesi Türkiye ile görüşmeye başladı. Nitekim Vilnius zirvesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan İsveç’in üyeliğine olumlu baktığını aktardı ve ittifak derin bir nefes aldı.

➢ İsveç’in yanı sıra Ukrayna’nın durumu da NATO’da görüşüldü. Ancak, Ukrayna üyelik için istediğini bulamadı. Almanya ve ABD, Ukrayna’nın üyeliğine karşı olumsuz iken, Baltık Ülkeleri olumlu bakmakta. ABD ve Almanya’nın korkusu, üyelik gerçekleştiği zaman savaşın daha fazla uzaması ve Rus saldırılarının artacak olması. İttifak üyelerini telaşlandıran bir diğer konu ise mühimmat stoku. Zira Ukrayna’ya yapılan onlarca mühimmat yardımından sonra birçok ülke askeri stokta sorun yaşıyor. Bu sebeple mühimmat depolarını doldurmaları ve askeri endüstrilerini geliştirmeleri gerektiğini fark ettiler.

➢ Bir süredir ekonomik sıkıntılarla boğuşan Mısır, son zamanlarda ekonomi çarklarını döndürebilmek için finansman kaynağı aramakta. Önceki dönemlerde ekonomik sıkıntılar yaşayınca Körfez ülkelerine giden Mısır, yönünü tekrar bu ülkelere döndü. Fakat umduğu yardım ve desteği bulamadı. İşin içinden çıkamayan Mısır, sahip olduğu bazı şirketleri satışa çıkararak çözüm üretmeye çalıştı. Satışa çıkarılan şirketlerin değerinin yaklaşık olarak 1,9 milyar dolar olduğu söyleniyor.

➢ The Economist yeni bir terim üreterek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın savunduğu ekonomi politikalarına Erdoğanomik dedi. Türkiye’deki ekonomik koşullar ve uygulanan ekonomi modelinin yurt dışında Gana, Pakistan ve Brezilya gibi ülkeler tarafından ilgiyle izlenip rol model alındığı söylendi. Bu ülkeler çeşitli yazarlar tarafından eleştirilirken; Türkiye’nin ekonomi koşulları altındaki para birimi volatilitesine, yabancı yatırım ve enflasyon rakamlarına bakmaları gerektiği, sadece GSYH büyümesine odaklanmanın hata olduğu belirtilmekte.

➢ ABD’nin Ukrayna’ya parça tesirli bomba tedarik edeceğini ilan etmesinin ardından küresel çapta tepkiler ortaya çıktı. Parça tesirli bombanın kullanımı ülkeler tarafından 2008 Misket Bombası Sözleşmesi ile yasaklandı. Buna göre imzacı ve taraf hiçbir ülke ne suretle olursa olsun bulundurmayacak, üretmeyecek ve kullanmayacaktı. Bombanın en tehlikeli yanı yere düşüp patladıktan sonra birçok saçmanın patlamayarak kendini muhafaza edebilmesi. Yıllar sonra bir çocuk, toprak yüzeyine çıkan yabancı cismi incelerken patlamasına sebep olabiliyor. Nitekim, tarihte bu sebeple yaralanıp sakat kalan, hatta ölen çocuk sayısı bir hayli fazla.

➢ Rüzgâr enerjisi yenilenebilir enerji grubu içerisinde en önemli enerji kaynağı. Bir zamanlar, hatta hala popüler olan rüzgâr enerjisi, deniz kıyısı veya açık denize kurulduğu zaman daha fazla enerji üretebilme potansiyeline sahip. New York eyaletinde açık deniz rüzgâr santrali kurulumu yapan firmalar, elektrik üretimi, işçi, malzeme ve operasyon maliyetlerindeki artışlar sebebiyle fiyat tarifelerini güncellemek istedi. Benzer sorunlar ABD’nin farklı eyaletlerinde de baş gösterdi. Enerji sektöründe yapılan sözleşmeler diğer sektörlere göre farklı. Bu sektörde bir maliyet analizi, proje başlangıcı, bitişi ve sonrası için bir projeksiyon yapılır. Ortalama maliyet, kazanç vb. unsurlar dikkate alınır. Tabi ki bu durum küresel ekonomik şartların yanı sıra, şirketlerin yaptığı hatalı planlamalar nedeniyle de kaynaklanmaktadır. Bu sebeple şirketler, hükümetten sözleşmenin feshedilip yeni fiyattan sözleşme yapılmasını talep etmekteler. Bakalım hükümetin cevabı ne olacak?

➢ Pakistan, önceden önemli bir buğday ithalatçısı iken artık yavaş yavaş kendi kendine yeter pozisyona gelmekte. Geliştirilmiş buğday çeşitlerinin 2021 yılından beri piyasaya sürülmesiyle (toplamda 31 farklı buğday çeşidi) buğday hasadı verimliliğinin büyük ölçüde arttığı görüldü. Geliştirilen yeni buğday türleri hastalıklara, sıcak ve kuraklık gibi çeşitli sorunlara karşı da oldukça dayanıklı. Pakistanlı çiftçilerin yeni geliştirilen buğday türlerini çok sevdiği söylenmekte.

➢ Hindistan nüfusu hızla artıyor! Hindistan hızlı nüfus artışıyla şimdiden Çin’i geçmiş durumda. Bu durum bizleri tedirgin ettiği gibi tabi ki Hindistan’ı da tedirgin etmekte. Nüfus arttıkça çevre kirliliği artıyor, su kaynakları yetersiz hale geliyor, barınma gibi sorunlar ortaya çıkıyor, mevcut altyapı yetmemeye başlıyor. Gelir dağılımındaki adaletsizlik de Hindistan’ın demografik yapısını sarsıyor. Ülkenin en zengin %10’luk kesimi ülke servetinin neredeyse %60’ını elinde tutuyor. Artan nüfus, adaletsiz gelir dağılımı, kaynakların yetersizliği derken önümüzdeki yıllarda Hindistan çok konuşulacak gibi.