1-15 OCAK 2025

Detaylar

• 2024 yılı ekim ayında Rusya’nın Kazan kentinde gerçekleştirilen BRICS Plus zirvesi kamuoyunda geniş yer buldu. BRICS, 2024 yılında altı ülkeyi gruba üye olması için davet etti ancak sadece İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri gruba katılmayı onayladı. ABD etkisinde olan Suudi Arabistan ve Arjantin BRICS’e katılmayı reddetti ancak halihazırda otuz ülke gruba katılmak için talepte bulundu. Hindistan ve Güney Afrika BRICS’in genişlemesi konusunda temkinli adımlar atarken, Türkiye’nin BRICS’e üye olma talebinin NATO üyeliğinden dolayı birlik içerisinde bazı soru işaretlerine neden olduğu belirtildi.

• ABD ve Çin arasında karşılıklı ticari ürün ve hammadde kısıtlamaları devam ediyor. İki ülke de 2022 yılından günümüze kadar birbirlerinin kritik endüstrilerini ve sektörlerini hedef alan kısıtlama uygulamalarını sürekli genişletti. Günümüzde ekonomik kısıtlama veya ambargo uygulamaları ülkeler tarafından dış politikalarında mesaj verme yöntemi olarak kullanılmaya başladı. Trump’ın yeniden ABD başkanı seçilmesi ile Çin’e yönelik daha sert kısıtlamalar uygulayacağı öngörülürken, Çin’in ABD’ye nasıl ve ne ölçüde cevap vereceği ise merak konusu oldu.

• Almanya merkezli IFO Enstitüsü bölgesel ve küresel ekonomik faaliyetlerin nabzını tutmayı sürdürüyor. Enstitü, 2025 yılında birçok bölgede enflasyonun azalma göstermeyeceğini, hatta 2028 yılına kadar küresel enflasyonda ciddi bir düşüşün beklenmemesi gerektiğini dile getirdi. 2025 yılında en düşük enflasyonun görüleceği bölgenin %2,1 ile Batı Avrupa olacağı, enflasyonun en yüksek görüleceği bölgenin ise %37,2 ile Kuzey Afrika olacağı belirtildi. 2028 yılında ise en düşük enflasyonun görüleceği bölgenin %2 ile tekrar Batı Avrupa, en yüksek bölgenin ise Doğu Afrika olacağı öngörüldü.

• ABD seçimlerini Trump’ın kazanmasıyla ABD medyası, ülke siyasetinin zenginler tarafından ele geçirildiğini yazmaya başladı. Washington bölgesine taşınan multi-milyoner ve milyarder sayısının son zamanlarda giderek artırdığı ifade edildi. Ülke genelinde zenginlerin siyaseti ele geçirmesinin mevcut siyasi dengeyi sarsacağı ve sahip oldukları demokrasi düzeninin ciddi zarar göreceği üzerine genel bir endişe hâkim. X sosyal medya platformunu satın alarak büyük tepki toplayan Elon Musk’ın Trump yönetimi altında yeni görevler üstlenmesi, yalnızca ABD halkını değil küresel çapta birçok ülke için endişeleri artırıyor. 

• Trump’ın Kanada’yı ABD’nin 51. eyaleti yapma, Danimarka kontrolündeki Grönland bölgesini ve Panama Kanalı kontrolünü ele alma planları oldukça tepki topladı. Trump, Panama Kanalı’nın fahiş geçiş ücretleri talep ederek bir soygun yaptığını iddia ederken, kanalın ABD’ye iade edilmesi gerektiğini belirtti. Grönland’ın el değmemiş, oldukça geniş temiz tarım toprağına ve önemli kaynak rezervlerine sahip olması Trump’ın dikkatini çekti. İlerleyen süreçte bu üç bölgede nelerin olacağı ve Trump’ın ne tür aksiyonlar alacağı uzun süre tartışılacak gibi duruyor.

• Rusya-Ukrayna arasında başlayan ve günümüzde hala devam eden savaş, gıda açısından Afrika ve Orta Doğu’da, enerji açısından ise Avrupa’da oldukça kritik sorunlara neden oldu. Savaş başladıktan sonra birçok Avrupa ülkesi Rus gazına olan bağımlılığı azaltma yolları aradı. Yıllardır beklenen Rus gazı akışı 2024 yılının son gününde transit rotada bulunan Ukrayna’nın gaz akışını kesmesi ile durdu. Rus gazı almaya devam eden Slovakya ve Avusturya gibi Avrupa ülkeleri alternatif tedarikçilere yönelirken, Macaristan’ın ise Karadeniz altından gelen Türk Akım boru hattı aracılıyla Rus gazı almaya devam edeceği ifade edildi. Moldova’nın Transdinyester bölgesi, gaz akışının kesilmesiyle halkını kalın giyinme, pencerelerini kalın battaniye veya perde ile kapatma ve elektrikli ısıtıcı kullanma konusunda uyardı.

• Günümüzde teknoloji ve yapay zekânın gelişmesiyle casusluk endişeleri farklı boyutlara ulaştı. Yapay zekâ sayesinde artık casusluk çalışmalarının eskiye nazaran daha stabil, hızlı ve doğru şekilde yapılacağı belirtildi. Özellikle gelişmiş ülkelerin yapay zekâyı kullanarak gizli yürüttükleri casusluk faaliyetlerinde daha başarılı olacakları vurgulanırken, bazı uzmanlar ABD’nin bu konudan geri kalmaması için özel sektör ile iş birliği yapması ve yapay zekâyı casusluk faaliyetlerine entegre etmesi konusunda uyarılarda bulundu.