1-15 ARALIK 2024

Detaylar

• Eski İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan’ın helikopter kazasından sonra ölmesi ve daha sonra İran sınırları içerisinde kritik isimlere yönelik yapılan saldırılar İran’ın hem içeride hem dışarıdaki imajının değişmesine neden oldu. İran’da sosyoekonomik ortamın kötüleştiği belirtilirken, uygulanan yaptırımlar ve jeopolitik gerilimler sebebiyle ülkenin geleceği de belirsiz. İran ekonomisi artan nüfus ve işgücüne rağmen kötüleşmekte. Ülkede işgücüne katılım oranı %43 olurken, nüfusun yaklaşık %30’u yoksulluk sınırının altında yaşamakta. Ekonominin büyük oranda petrol gelirlerine bağımlı olması ekonomiyi oldukça kırılgan hale getirmekte.

• Çin, Bir Kuşak Bir Yol projesi kapsamında Peru’da günümüzün en modern limanlarından biri olan Chancay Limanı’nı inşa etti. Çin’in Latin Amerika’ya nüfuz ederek ABD’nin bölgedeki pozisyonunu etkilediği de belirtilmekte. Chancay Limanı bölgenin deprem kuşağında olması sebebiyle 8,5 şiddetinde depreme dayanıklı olacak şekilde tasarlanmıştır. Limanın, inşa maliyeti 1,3 milyar dolar olurken Çin ile Peru arasındaki ticaret maliyetini %20 oranında azaltması, 8.000 kişiye istihdam sağlaması ve yıllık 4,5 milyar dolar gelir elde etmesi hedeflenmektedir. Limanda insansız konteyner taşıyan elektrikli araçlar, otomatik mal yükleme ve boşaltma yapan vinçler, yüz tanıma sistemleri ve 5G internet bağlantısı bulunmakta.

• Suriye’de Beşar Esad’ın günler içerisinde hızlı bir şekilde iktidardan düşmesi küresel medyada geniş yankı uyandırdı. Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) lideri Ebu Muhammed El Cevlani'ye bağlı güçlerin, sırasıyla Halep, Hama, Humus ve son olarak Şam’ı ele geçirmesiyle Suriye tarihinde yeni bir sayfa açıldı. Muhalif güçlerin ilerleyişi sırasında Rusya ve İran güçlerinin Esad ordusuna destek olmaması herkesi şaşırttı. Suriye’nin geleceğinde yeni yönetimin nasıl şekilleneceği ve düzenin nasıl kurulacağı yakından izlenirken, ülkede yayılmış olan geniş silah stokunun gruplar arasında yeni bir çatışma çıkarma ihtimali üzerinde durulmaktadır.

• Orta Doğu ve Rusya’da devam eden savaş ve çatışma ortamı gündemi meşgul ederken, Güney Kore’de sıkıyönetimin ilan edilmesi dikkatleri bu bölgeye çekti. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-Yeol'un “olağanüstü sıkıyönetim” ilanı, Güney Kore'nin demokratik sistemine yönelik ciddi bir tehdit oluştururken, Güney Koreli halk arasında da şok etkisi yaptı. Akşam saat 10.30’da ilan edilen sıkıyönetim beklenen etkiyi göstermedi. Yoon, sıkıyönetim ilan edeceğini kabinesine danışmamış, başbakanı uyarmamış ve hatta ABD’ye de konu hakkında herhangi bir bilgi vermemiştir.

• Çin ve ABD arasında devam eden ticaret savaşları yeni bir boyuta taşındı. 3 Aralık tarihinde Çin, ABD’yi hedef alarak kritik mineral olan antimon, galyum ve germanyum gibi minerallerin ihracatını yasakladı. Bu durum, Çin’in ABD’ye yönelik uyguladığı ilk kez doğrudan ihracat kısıtlaması oldu. ABD ise Çin’e 24 tür yarı iletken ekipmanının ihracatını ve 140 Çinli şirkete yarı iletken teknolojisi ihraç etmeyi yasakladı. Çin, dünya antimon üretiminin %48’ini elinde tutarken, ABD’nin ise yerli bir üretimi yok. Bu kısıtlamalar ABD’nin savunma sanayisi ve ileri teknoloji üretimini etkilerken, galyum ve germanyum eksikliklerinin ABD ekonomisinde 3,4 milyar dolarlık zarara yol açması beklenmekte. 

• Gıda güvenliği ve tarımın desteklenmesi için uzay teknolojisinin önem arz ettiği belirtilmekte. Uzay teknolojisi; hassas tarım, su yönetimi, afet yönetimi, depolama, kaçakçılıkla mücadele ve mahsul haritalama gibi alanlarda kullanılabilir. Hassas tarım, uydu görüntüleri ile verimliliği artırmakta ve maliyetleri azaltmakta. Tarımda su yönetimi özellikle iklim değişikliği ve nüfus artışının neden olduğunu sorunlar sebebiyle kritik bir rol üstlenmekte. Tarımda tedarik zincirini, lojistik ve depolama unsurlarını izlemek için uzay teknolojisi kullanımı büyük avantajlar sağlamakta. Ayrıca hasat sonrası kayıpları azaltarak ulusal gıda güvenliğini de sağlamlaştırmakta.