16-31 EKİM 2024

Detaylar

• Uzun zamandır beklenen BRICS Zirvesi 22-24 Ekim tarihleri arasında Rusya’nın Kazan şehrinde yapılmıştır. Zirvede, BRICS üyesi ülkelerin dünya ekonomisinin %35’ini temsil ettiği ve bu sebeple de kendilerine yönelik yaptırımların kaldırılması gerektiği belirtilmiştir. Üye ülkeler “BRICS Clear” adlı bağımsız bir ödeme sisteminin kurulmasını değerlendirmiştir. Doların küresel ticaret sistemindeki hegemonyasına karşı ülkelerin ticarette kendi para birimlerini kullanma isteği, dolara karşı bir meydan okuma olarak görülmektedir. 

• ABD ekonomisinde göçmen işgücü kritik önem arz etmektedir. PEW Araştırma Merkezi’nin yaptığı analize göre ABD ekonomisinde göçmen işçiler işgücüne katılım sağlamasaydı ülkedeki işgücü 2035 yılına gelindiğinde 2015 yılına kıyasla 7 milyon azalmış olacaktı. Tarihsel olarak ABD’nin en çok göçmen işçi aldığı yerler Meksika ve Orta Amerika iken, günümüzde Güney Amerika en çok göçmen işçi alınan bölge olmuştur. Çalışmak için ABD’ye gelen göçmen işçiler, kazandıkları paraları geldikleri ülkede yaşayan ailelerine göndererek o ülkenin ekonomisine dolaylı olarak katkı sağlamaktadır. Geçtiğimiz yıl bu miktar 152 milyar doları aşarak, Latin Amerika’ya yapılan doğrudan yabancı yatırım miktarını da geride bırakmıştır.

• IFO Enstitüsü’nün 2.000 Alman şirketi ile gerçekleştirdiği ankette, şirketlerin %44’ü ABD seçimlerini Trump’ın kazanması durumunda işlerinin olumsuz etkileneceğini, %51’i kim kazanırsa kazansın işlerinin değişmeyeceğini, %5’i ise Trump’ın kazanması durumunda işlerinin olumlu etkileneceğini belirtmiştir.

• Mısır’ın Çin üretimi savaş uçağı satın alması küresel basında yakın uyandırmıştır. Mısır, çevresinde yaşanan çatışmalar ve siyasi gerilimlere karşı Çin üretimi 4.5 nesil Chengdu J-10C savaş uçağını satın alarak mevcut hava kuvvetlerini güçlendirmeyi hedeflemiştir. Mısır daha önce Rusya’dan MiG-29M2 ve Fransa’dan Rafale savaş uçakları satın alarak hava kuvvetleri envanterini zenginleştirmiştir. Çin’in Mısır’a savaş uçağı satarak bölgedeki silah pazarına girmesi, başta ABD ve müttefiklerini tedirgin etmiş ve bu hususta önlem alınması gerektiği bildirilmiştir. 

• Rusya-Ukrayna savaşında Rus ordusuna Kuzey Kore tarafından 3.000 asker gönderildiği ABD Hükümeti tarafından doğrulanmıştır. Kuzey Kore’nin asker dışında çeşitli füze ve mühimmatı Rusya’ya göndermesi ABD makamları tarafından tepki almıştır. Kuzey Kore gerçekleştirdiği yardımlara karşılık Rusya’dan füze ve nükleer teknoloji talep etmektedir. 

• Güney Çin Denizi’nde sular tekrar ısınmaya başlamıştır. Çin’in Tayvan etrafında hava ve deniz güçleri ile gerçekleştirdiği tatbikatlar 2020 yılından günümüze kadar devam ederken, 14 Ekim’de gerçekleştirilen son tatbikat 13 saat sürmüştür. Çin, ayrıca kıtalar arası balistik füze testi de gerçekleştirmiş ve Hainan Adası’ndan fırlatılan balistik füze 12.000 km mesafe kaydederek Markiz Adalarına yakın bir konuma düşmüştür. Yaşanan olaylar civar ülkelerde büyük endişelere sebep olurken, Tayvan mevcut askeri unsurlarını görücüye çıkararak güçlü bir imaj çizmeye çalışmıştır. 

• Günümüzde birçok ülkede olduğu gibi Almanya’da da doğum oranları azalmıştır. Covid-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna arasında başlayan savaş ve yaşanan yüksek enflasyon sorunu sebebiyle birçok genç ailenin çocuk yapma planlarını erteledikleri vurgulanmıştır. Almanya’da kadın başına düşen doğum oranı 2021 yılında 1,58 iken, 2024 yılında 1,35’e kadar gerilemiştir. Ülkedeki en yüksek doğum oranına sahip yaş aralığı 27-36 olurken, bu yaş aralığındaki kadın sayısında da önemli bir azalma yaşanmıştır.

• 2024 yılı Ocak ayının son günlerinde Rusya’da yaşanan internet kesintisi, ülkede yanlış bilgi yayan trol unsurların tekrar gündeme gelmesine vesile olmuştur. Rusya’da trol mekanizmaları sosyal medya üzerinden Rus yanlısı içerikler paylaşarak çeşitli tartışmalar oluşturmaktadır. Ancak, trolden farklı “goblin” olarak adlandırılan unsurlar troller gibi sık paylaşım yapmamaktadır. Goblinler, yapay zekâ teknolojisi ile kendisini geliştirerek algoritmalarla oynamakta ve bu sayede trollere nazaran daha çok insana ulaşabilmektedir. Goblinlerin bu sayede Rus yanlısı içerik paylaşımları daha fazla insana ulaşabilmekte ve dezenformasyon etkisini artırabilmektedir.