16-30 KASIM 2025

Detaylar

• Kuşak ve Yol Girişimi'nin (BRI) temel direği olan Çin-Avrupa yük taşımacılığı, küresel sanayi ve tedarik zincirlerini stabilize ediyor. Günümüze kadar yaklaşık 120.000 sefer gerçekleşti ve bu hatlar 12 milyon TEU'ya yakın ürün nakletti. Demiryolu ağı, 26 Avrupa ülkesindeki 232 şehri, 11 Asya ülkesindeki 100’den fazla merkeze bağlıyor. Taşınan malların değeri 2013'ten 2024 sonuna kadar 33 kat büyüyerek 426,4 milyar ABD dolarına çıktı. Bu devasa lojistik koridor, ticaretin dijitalleşmesini teşvik ederken, Kars gibi kentlerin bölgesel dağıtım merkezleri olarak konumlanmasına olanak tanıyor.

• Günümüzde Avrupa, ekonomik çekim gücünün sınırlarını fark ederken, dijitalleşme, yapay zekâ, kritik mineraller ve düşük karbonlu sanayi ekosistemleri küresel gücün belirleyici unsurları haline geliyorlar. Ursula von der Leyen, odağın üretim kapasitesi inşasına yönelmesi gerektiğini belirtiyor. Başarı, uyum ve siyasi kararlılığa bağlı; ancak finansal ayrışma ve düzenleme farklılıkları ekonomik ilerlemeyi kısıtlıyor. Birlik, endüstriyel yapay zekâ (YZ) ve robotikteki niş gücünü koruyor. Stratejik özgürlüğe ulaşmak için entegre sermaye piyasaları ve kritik komşularla (BK, İsviçre) sınır ötesi iş birlikleri hayati rol oynuyor.

• Japonya Başbakan’ı Sanae Takaichi, yaptığı Meclis konuşmasında, Tokyo'nun Tayvan buhranında kolektif öz savunma yetkisini Çin'in hayati tehdit oluşturan askeri gücü kullanması durumunda devreye sokacağını duyurdu. Japonya, ABD'nin Tayvan'ı koruma yeteneği için üsleri ve limanları nedeniyle kritik bir konumda bulunuyor. Takaichi, daha önce kişisel olan bu görüşünü artık Başbakanlık duruşu olarak ifade etti. Uzmanlar bu çıkışı, Çin'in nükleer ve deniz gücündeki artışın getirdiği kendine güveni dengelemeyi amaçlayan güçlü bir stratejik ikaz olarak yorumladı.

• Z kuşağı, ekonomik çaresizlik, yolsuzluk ve kötü yönetim karşısında son yılların popüler protesto hareketlerine öncülük ediyor. Sosyal ağlar, bu hareketlerin hem tetikleyicisi hem de küresel çapta yayma işlevini görüyor. Sosyal medya platformları sayesinde katılımcılar hızla organize oluyor ve yerel olaylar dünya çapında görünürlük kazanıyor. Gösteriler bazı yerlerde siyasi düzeni dönüştürdü (Bangladeş, Nepal), ancak başka yerlerde (Endonezya) güç merkezlerini değiştiremedi. Geleneksel siyasetten uzak duran gençler, kitleleri harekete geçirmek için popüler kültür referanslarını ve viral trendleri kullanmayı tercih ediyorlar.

• Dünya çapında üretilen yiyeceklerin yaklaşık %40'ı, tarladan sofraya kadar olan süreçte israf ediliyor. Bu hacim, dünya üzerindeki gıda güvensizliği çeken tüm insanları besleyebilir. Mevcut kayıp miktarının düşürülmesi, büyüyen nüfusa besleyici diyetler sağlama hedefinde hayati bir rol üstleniyor. Küresel sera gazı emisyonlarının %10’una gıda kaybı ve israf neden oluyor. Mevcut israf ve gıda kaybı sorunu çözülemeden Paris Anlaşması’nın başarılı olamayacağı belirtiliyor. Sorunu gidermek tedarik zincirinin her noktasında, yani çiftçilerden perakendecilere, hane halkından hükümetlere dek iyileştirilmiş yöntemler ve teknolojik yenilikler gerektiriyor.

• Kanada'da barınma krizi, büyük kent merkezlerinde mülk edinme yeteneğinin düşmesiyle ülke çapında bir sorun oldu. Winnipeg'de son on yıl içinde ev bedelleri ve kira miktarları, bölge sakinlerinin kazançlarından daha hızlı yükseldi. 2023 yılında, şehirdeki ortalama bir aile, %20 peşinatı biriktirmek için vergi sonrası 13,6 aylık gelirini ayırmak zorunda kaldı. Aylık kredi taksitleri, gelirin %35'ine tekabül etmekte. Politika yapıcıların bu durumu iyileştirmek adına onay süreçlerini hızlandırması, yeni yapı ücretlerini düşürmesi ve çok katlı inşaat imkânlarını artırması gerekiyor.

• YZ eğilimi dünya genelinde ivme kazanırken (kurumsal yatırım bir önceki yıla kıyasla 2024 yılında %26 artarak 252,3 milyar dolara ulaştı), Pakistan 2025 yılında ulusal YZ stratejisini hazırladı. Bu strateji, inovasyon ekosistemini güçlendirme, sektörleri dönüştürme ve uluslararası ortaklıkları teşvik etme dahil altı temel başlığa odaklanıyor. Özüne uygun hayata geçirilirse, GSYH büyümesini 2030 yılına kadar %7'den %15'e yükseltme potansiyeline sahip. Ülke; yetersiz altyapı, internet ve elektrik kesintisi gibi zorluklarla yüzleşiyor. Nüfusunun %64'ü gençlerden oluşan bu ulus, doğru kaynak ayrımıyla bu zorlukları aşabilir ve YZ'den önemli ölçüde fayda sağlayabilir.