1-15 MART 2024

Detaylar

• Enflasyonist ortam yalnızca ülkemizde değil yurt dışındaki birçok ülkede de sorun olmaya devam etmektedir. Avustralya’daki hükümet yaşanan enflasyon sorununda ülkenin en büyük iki gıda perakendecisini suçlarken, uzmanlar hükümetin uyguladığı ekonomik politikalar ve harcamalardan dolayı enflasyonun arttığı hususuna dikkat çekiyor. Ürünün miktarında veya boyutunda azalmaya gidip fiyatının sabit tutulması olarak tanımlanan Shrinkflasyon terimi sık sık gündeme gelirken, artık dünyanın birçok yerinde uygulanan bir sistem olmuştur. Bu durumun sebebi olarak ise alım gücü düşen tüketicilerin miktardaki ya da boyuttaki değişimden ziyade fiyattaki değişime dikkat etmesi görülmüştür.

• Bitcoin fiyatının önceki senelerde ciddi şekilde düşmesiyle kripto paralara olan güven azalmıştır. Fakat, son haftalarda Bitcoin fiyatında ciddi artışlar yaşanmış ve kendi rekor seviyelerini geçmeyi başarmıştır. ABD’de kripto şirketlerine yönelik açılan bazı davaların kaybedilmesi kripto paralara olan güvenin artmasına neden olmuş ve fiyatlarda bir yükseliş trendi oluşmasına yol açmıştır.

• İsveç merkezli Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün düzenli olarak yayınladığı küresel silah ihracatı ve ithalatı verilerine göre, Suudi Arabistan %8,4 ile Körfez Bölgesi’ndeki en büyük silah ithalatçısı olurken, onu %7,6 ile Katar izlemiştir. Katar’ın silah ithalatı 2019-2023 yılları arasında %396 gibi ciddi bir oranda artmıştır. Körfez ülkelerine yapılan silah ihracatında ilk sırayı ABD, ikinci sırayı Fransa almıştır. Suudi Arabistan’a gönderilen silahın %75’ini, Katar’a gönderilen silahın %45’ini tek başına ABD karşılamıştır. Ülkemiz ise uluslararası silah ihracatı listesinde 11. sırayı alırken, silah ihracatı pazarındaki payını %1,6’ya çıkartmıştır.

• Kızıldeniz altından geçen ve küresel çapta kıtaları birbirine bağlayan iletişim kablolarına verilen zarar, düşünce kuruluşları tarafından tartışılan bir diğer konu olmuştur. Kıtalar arası entegrasyon ve iletişim açısından kritik öneme sahip bu iletişim kablolarının zarar görmesi, bazı ekonomik sorunlara da neden olmaktadır. Husilerin geçen günlerde bir gemiye saldırı düzenleyerek batmasına neden olması deniz altından geçen iletişim hatlarına zarar vermiştir. Husiler bu iddiaları kabul etmeseler de yapılan analizler sonucunda hatların gemi enkazı sebebiyle zarar gördüğü tespit edilmiştir.

• Günümüzde yeni soğuk savaşın Çin ile Avrupa arasında olacağı öngörülmektedir. Çin’in hızlı bir şekilde gerçekleştirdiği teknolojik gelişmeler Avrupa için bazı sıkıntılara yol açmıştır. Çin’in özellikle elektrikli araç pazarında hızlı şekilde büyüyüp ilerlemesi, Avrupalı birçok araç üreticisini zora sokmuştur. Diğer yandan Çinli telekomünikasyon şirketlerinin, Huawei ve ZTE’nin 5G gibi kritik altyapıları kontrol etmeye çalışmasının Avrupa açısından ciddi ulusal güvenlik sorunları oluşturacağı belirtilmiştir.

• Birçok bölgede çatışmalar sürerken, Sudan’da devam eden savaşın küresel çaptaki en büyük yerinden edilme krizine ve ciddi bir gıda güvenliği sorununa neden olacağı endişeleri artmıştır. Güney Sudan sınırından son on ayda 600.000’den fazla kişi göç etmiştir. Sudan’daki nüfusun yaklaşık %90’ı da açlık ile karşı karşıyadır.

• Küresel çapta obezite üzerine bir çalışma yapılmış ve 2022 yılında dünya genelinde bir milyardan fazla kişinin obez olduğu saptanmıştır. Çalışmada, 190 ülkeden 220 milyon kişinin ağırlık ve boy ölçümleri değerlendirmeye alınmıştır. 1990’lı yıllardan bu yana yetişkinler arasındaki obezite sorununun iki katına, çocuk ve ergenler arasında ise dört katına çıktığı saptanmıştır. Analizde, orta ve düşük gelirli ülkelerde obezite sorunun daha fazla görüldüğü vurgulanmıştır. Avrupa bölgesinde kadınlardaki obezitede Türkiye %43 ile lider konumda iken erkeklerde ise %38 ile Romanya ilk sırada yer almaktadır.